Page 627 - Planter og tradisjon

«Rik blomstring, våt høst» (Sandar). - - «Det var ein gong allting snakka. Rognen
«Mye rognebær, mye snø og kald vinter» sa: 'Bera æ tung å bær', derfor skull det bli
(Sandar). - «Mye rognebær, hard vinter, lite snø om vinteren når'n hadd mykje ber
for da er det sørget for fuglene» (Horten). om sommaren» (Heim). - « M ykje rognber,
- «Mykje raunebær, stor snø» (Rauland; lite snø. Skull itj bera bør (bø!) to gå11g i året.
'stor snø' er et uttrykk som brukes mange­ Mang steder hadd dei den motsatte trua. Eg
steds på Østlandet). - « R aunen ber berre ei snakka med ein mann frå Innerøya og ein
tyngd» (Valle). - «Raunen skal ikkje bere som va nolate, om det va fra Namdalen
tyngden to gonger» (Herad; men det ble eller Helgeland er eg itj viss på. Dei sa:
også sagt at mye rognebær varslet mye snø). 'Mykje rogn, mykje snø'. Men e la imot og
- «Mye rognebær, våt høst og streng vinter fekk dei over på mi sie» (Hitra). - «Det
med kulde, men lite snø. Rognen måtte en er to seiingar om rognen: Rognen skal ikkje
tyngde ha, enten bær eller mye snø» (Ho­ bera tyngde både vinter og sumar. Rognen
lum). - «Mange rognber, mild haust» (Åse­ skal bøygja seg like djupt under snøen som
ral). - «Mye rognebær, mye snø; for da under bæra» (Hølonda). - «Det er alltid et
var det mye mat for fuglene. Andre sa: tre som bærer sorgen kvart år. Av dette kan
'Rauna blir ikke bøyd to ganger', mye bær, en vite hvorledes året blir» (Meldal . -
)
lite snø, men streng vinter» (Farsund). «Rønnin skull itj ber tyngda to gong»
« G ud har lovet rognen at den skal slippe (Selbu: Floren; en annen medd. fra Selbu:
.
å bere to bører om året» (Aurland). - « R ønnin skull itj bårå tongna . . » ). - «Den
«Mykje raunebær, lite snø. Raunen kan ber itt tøgna både vinter og såmmår» (Sings­
ikkje bera to tyngder. Så mykje snø som det ås). - «Når det var mykje rognber, skulle
s
er på torvtaki Voffermysse [25. mar ] , so det bli regnfull haust med dårleg korntørk»
mykje skal det liggja på marki sumarmåldag (Ogndal). - «Rike rognebærår lika dei godt.
[ 1 4 . april] . Det skal no taopast etter det, sa Det var tekn på snøfattig vinter, og da helt
l
dei (taopast: spøkjast etter, slå ti ) » (Bale­ elgen seg lengre frå gardane og øydela ikkje
str. : Fjærland). - « R ognen skal ikke bære hagen og småtrea kring gardane. I slike vint­
to byrder. Lite rognebær, mykje snø. Dei rar berga dei korngrøda betre for fuglane,
gamle trudde på dette. Ei 67 år gamal kone for då helt dei seg ute og fann bar og slikt,
sa forundra at ifjor stemde det ikkje» (Eike­ og f6r ikkje og rak inne på kornløone»
fjord 1 9 39). - «På Syrestrand sa dei at (Snåsa). - «Mykje rognber, mykje regn og
raunen var så sterk at han var pålagd å bera minner me snø. Inga rognber, meir snø og
tvo byrder um året. So mykje raunebær som minner regn. Han ska itj bera bøl meir enn
det er um sumaren, så mykje snø skal han ein gong for året» (Snåsa). - «I gamle da­
bera um vinteren. Raunen likte ikkie dette, gar heitte det: 'Når de e mykjy blomster på
men snøen svara: 'Kjem eg ikkje før helga­ rogna um såmmårn, ska'e bli lite snø vinte­
mysse [ . nov.] so bryt eg ned både bar og ren ette, fer rogn' ska it bårrå såmmå tønga
1
kvist'» (Leikanger). - «Er det mykjet rau­ heile året'. No er det umgjort so no heiter
nebær vert det ein hard og kald vinter og det: 'Når de e mykjy blomster på rogna um
bukkarne treng god mat» (Vik; en annen såmmårn, ska'e bli mykjy snø" (Verdal).
sa: « m ykje snø», flere: « l ite snø»). - «Ble -«Mye rognebær og blåbær er tegn på rå
det mye rognebær, ble det mye nedbør, van­ haust. Greinene skulle henge like mykje for
lig en snøvinter, sa gamle folk, og de påstår snøen som når den hang med fullmodne
at det slår til» (Bolsøy). - «Så tung som rognebær» (Sømna).
rognen er av bær om høsten, så mykje skal Av tabellen og disse eksemplene går det
greinane tyngjast av snø om vinteren som frem at materialet ikke viser noe tydelig geo­
kjem» (Dalsfj.). grafisk mønster, men visse tendenser sees: At
«Mykje bær, lite snøv» (Volda). - «Så mye rognebær kan varsle våt høst, er nesten
mykje som rogna bogne tå bær, så mykje bare knyttet til Øst- og Sørlandet. At det
skal ho bogne tå snø til vinters» (Budal). varsler lite snø, har en overvekt på Vest-

6 1 2