Page 339 - Planter og tradisjon

hardingene bruke vossehestene. En mann fra slåes tidlig» (Hafslo). - «Blom deltes van­
Voss som brakte hesten sin til Hardanger, lig i storblom og småblom. Betegnelsene
sa: 'Du må f6re han godt'. 'Ja, han skal få hang sammen med anvendeligheten til f6r.
eta bortn alt han vil', var svaret, og vossin­ Den som var så stor at den ansåes for grov
gen drog hjem, vel fornøyd; han visste til f6r, gikk vi forbi i slåtten og kalte den
ikke at bortn i Hardanger er det de kaller storblom, mens den mindre ble slått og sam­
blom på Voss» (Voss). - «'Dar e fire slags let» (Innvik). - «Blome slo ein saman med
blom: storeblom å stuablom, guleblom å ræ­ anna fjellgras (Blomeskreene mange stader).
blom'. So sa dei, og alle slagi var visst like Godt f6r når ein slo det tidleg i dalana, høgt
gode eller dårlege til f 6r. Ellers var nok gule­ opp. I dårlege høyår gjekk dei lause på blo­
blom halden for den beste. Han kverv ikkje men og slo i vekevis om sumaren» (Jølster).
so mykje i turkingi. Det gamle var at dei - «Bjørkeblom (pr.: D.filix-mas) slær vi i
slo, eller skar helst, blom um våren eller lag med utmarkehøy til smalef6r» (Jølster).
fyresumaren fyrr slåtten tok til, bar ihop - «I Blomeskaret henta dei friske bregner
til ei eller onnor hes der ho nærast var. Det og bar heim til grisene» (Jølster). - Om
var eit baste arbeid. Du tok i ei turrbyra A.filix-femina sa en medd.: «Det er ikkje
aldri so mange råbyror. Med vanleg gras er noko husdyrslag som et han» (Jølster). -
det tvo råbyror på ei turr» (Voss). «Storvaksne burknar vart sanka serleg til
SF: «Bladene av alle store bregner, blom, sauef6r» (Jølster). - «Til f6r sankes serleg
brukes ennu som f6r til småkreatur» (Bale­ blom og lauv v.s.a. gras frå utmarkslåtter»
str.). - «Blomf6r er høy med blom i. Ansett (Kyrkjebø). - «Blom om bladene; de ble
som dårlig. Svarteblom er den som er vanleg brukt til f6r i gamle dager» (Lærdal). -
i utslåtter o. I. og vert teken med i f6ret» «Ein hausta inn blomme, hesja den upp.
(Balestr.). - «Verbet ill blillmma = slå blom, Denne haustingi kalla ein 'å vere på blom­
sml. ill høya. Blom, uttala blåm, no meir og ma', 'å blomma'. Ei blomhes» (Naustdal). -
meir blom. V assblom eller svarte blom [pr.: «Dei reiv blom og tørka til f6r» (Stryn).
A.filix-femina] er serleg mykje bruka til
f6r, liksom bjørkeblomen, som er mindre og MR: «Det hendte de skar blom når de
ljosare på fargen [pr.: A.filix-femina, et lyst 'fora', d.v.s. skar gras. Storblom og småblom
]
sterilt lite blad . Derimot er strengblom (som her kallast kaurblom) vert slege saman
[pr.: D.filix-mas] og hagablom [pr.: D.ore­ med graset og tørka i lag med det. Men det
opteris] lite brukt til f6r. Hagablom liknar vert ikkje rekna for annet enn dårlegt f6r»
på strengblom, men kari i strengblommen er (Eresfj. Vd.). - «Somme finere arter [av
så skarpe at ein som regel skjer seg i handi bregner] samles til kreaturf6r» (Surnadal). -
når ein bryt blomen og riv den av. Telgblom « Blom, mest Dryopteris filix-mas og Athy­
[pr.: Matteuccia struthiopteris] mykje nytta rium filix-femina, vart stundom sanka om
til f6r» (Balestr.: Fjærland). - «Blom brukt hausten tidlegare og tørka til f6r. Dei snakka
til f6r til griser om våren» (Eid). - « Vass­ då om å dra av sted og 'riva blom'. Blomen
blom, mest Athyrium filix-femina, vart hesja vart nemleg sanka direkte med hendene utan
og turka. Som f6r til gris vart nytta grøn, hjelp av ljå eller sigd. Dei gjorde det på den
frisk vassblom, derav namnet griseblom. måten at dei med begge hendene tok tak om
Bjørkeblomm'e [pr.: Dryopteris oreopteris] blomen nede ved rota, trykte på skrå ned­
veks i bjørkeliane i Angedalen og er nytta til over så stylkane fekk ein knekk, og rykte så
f6r. Der er so mange utslætte med bjørke­ til. Då slitna blomen lett i knekken. Prøvde
blomm'e» (Førde). - «Blom er særlig brukt ein å slita av stylkane utan fyrst å gje dei
om Athyrium filix-femina. Kyrne tar den denne knekken, skulle det stor kraft til for
gjerne når den blir slått. Dryopteris filix­ å slita dei over» (Syvde). - « K aurblom,
mas, tegl, er stivare og hardare enn de andre. småblom [formodentlig mest Dryopteris
Kyrne liker den ikke, og den blir ikke slått» phegopteris, 0.A.H.] veks i lag med graset
(Gloppen). - «Blom brukes til f6r når den utover markane. Vart slegen og tørka i lag

324