Page 652 - Planter og tradisjon

og var no nytta til å ha ull i. No er 'laup' tvinna dei tre strimlar saman på vinda til
som me veit eit kjerald dei nytta til måling toget var ferdig. Vanleg pris på eit linde­
i eldre tider. Både smør og salt vart mælt i basttog var 25 øre. Det var 6-7 m langt,
laupar, og der talast om sålaup. Det eg her kanskje litt lenger,av vanleg børatog-lengde»
har fortalt kunde freista ein til å tru at den (Strandvik). - «Lindebast vart brukt til å
ovannemnde bastalaupen er den opphavlege» binda opp hesjar, like til no. Basta [sic] vart
(Kvam, Joh. Byrkjeland). - «Basten blir turka, sidan bløytt i vatn eit døgers tid.
fremdeles brukt til hesjene, flekkes av gre­ Bastetog vart og lagde. Då vart bastet filtra
nene, uten røting» (Kvam). - «Å laga tog opp og sidan tvinna saman. Ein mann som
av lindebast er ei gamal heimeorke her i Mo­ no er i 50-års alder, hugsa bestfaren lagde
dalen. Var basti av god lind og godt røytte tog, som også vart brukt på laksenot» (Ul­
og ellers godt handsama og godt spunne, var lensv.). - «Fyrr bruka alle bøndene i Ulvik
det sterke tog. Desse togi var brukte til alt bastat6g. Dei flekte lindebast i svaden og
som fyrekom på ein gard ein måtte bruka vatt han opp i nyster, bastatuster som dei
tog til. Frå bøtefestar til sledegyringar, bere­ sa. Fyrr dei tvinna togi, bløytte dei tustane.
tog osv. Um vinteren mykje i høytak. Her So tvinna dei togi på bastakjeglo. Det var
var mykje fjellslått like fram til 1910 til seigaste og finaste basti dei nytta til tog, den
1915, ja, sidan og på mange gardar særleg ringare tok dei av i store flækje og gjorde
um avlingen slær noko feil heinie. Ein flek­ laupar av. Slike laupar brukar dei enno til
kjer borken av linden um våren i savålen. hentekjerald for frukti» (Ulvik).
Det måtte vera ung lind. Når ein hev lasta «På alle garder i Fjærland der dei måtte
borken av, lagar ein basti i buntar og fyller bera høyet på ryggen, bruka dei så seint som
noko stein inni og legg dei so i vatn, helst i i 1920 for ein stor del lindebast til tog. Det
sjø eller stelt vatn. Reinande vatn er ikkje lå store buntar med lindebast til bløytings i
so bra. Der vart bastet leggjande frå ikring sjøen, så sat dei om kveldane og fletta tog»
jonsok til mekkjelsmiss. Då tok ein bastet (Balestr.). - «Hos oss som bor 1 km fra
upp og 'røsar bast'. Det er berre det som er sjøen, ble lindebast lagt i elven. Men de som
næraste veden som kan brukas til tog. Det bodde nærmere sjøen, la dei i en kile der
ytste laget kallar ein røs. Det er ikkje bru­ sjøen gikk opp på flo, men ved fjære rant
kande. Basti hengjer ein so upp til turk. Når det ferskvann ut i kilen. Det var meget
dei er turre, tek ein dem inn og kløvar dem gjørme og mudder, slik at de lange buntene
so bastet vert mjukt å spinna. Den vella ein lå halvt gjemt på bunnen. En av dem som la
spinn tottane på, kallar ein 'kjegda'. Det er basten der, lagde tau til salgs» (Balestr.). -
ein stang på umlag 2,5 m lengde med krokar «Lind vokser ikke her i bygda, men i nabo­
på endane til å hefta tottane på. Som vanleg bygda Innvik er sikkert enno mange som
brukar ein å spinna 15 tottar til kvart tog. !agar bastereip. For ikke mange år siden var
Når det er ferdigt spunne, hestar ein /a av slike reip å få på butikkene heromkring»
2
tottane på ei snella og /a let ein vera att på (Breim 1944 ). - «Berre nokre gardar i Eid
1
kjegda. So tvislær ein med den totten som er har lind, og da helst garden Lindvik. Om
att på snella. Dermed er toget ferdigt. Dette våren hogg dei greiner på tjukn som ein
var ein liten industri for ikring 40 år sidan hesjastaur. Desse la dei ned i vassmålet på
[1900-1910]. Dei gardane som hadde lind, Hornindalsvatnet, so vatnet stod over. Surne
forsynte bygdi med tog. Ja, her var selt ut hadde grave eit slag v�itar som dei la det i
av bygdi og» (Modalen). - «Lindeborken og leste stein på. Det lå til hausten, då var
og basten var flekt av linden kring jonsok­ det 'røtt'. No tok dei det opp og flakte heile
tider. Bløytte det so i sjøvatn. Turka det barken av og bunta den saman i buntar ca.
fyrst. Deretter flekte dei basten frå borken 1 alen lange. So låg det til væta seig av noko,
i lange strimlor. Desse vatt dei opp på ei so flakte dei det inste (to-tre tjukner) av
vinne som dei sette fast i veggen etter ein bastet i fine trevlar. Det kalla vi å 'tynne
tapp. Fyrst ei strimla om gongen, sidan bast'. Dei hadde ei kjegle som dei snudde og

637